منطقه باستانی و توریستی ترکمنستان(کهنه گرگانج)

کهنه گرگانج تركمنستان

این شهر در آغاز گرگانج نام داشته است. شهر گرگانج در زمان پادشاهی سلطان محمد خوارزمشاه مرکز سرزمین خوارزم و پایتخت خوارزمشاهیان بود. رود آمودریا از کنار این شهر می‌گذشت. این شهر بزرگ‌ترین شهر در سر راه ابریشم بود. یافته‌های باستان‌شناسی در این جا نشانه‌هایی از زمان هخامنشیان به‌دست می‌دهد. روزگار زرین این شهر در سده‌های ۱۲ و ۱۳ میلادی بوده‌است چه که پس از بخارا این شهر پرآوازه‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر آسیای میانه در آن زمان بوده‌است.

کُهنه‌گُرگانج (کُهنه‌اورگَنج — کُهنه‌اورنگ) که در گذشته آن را به فارسی گرگانج به عربی جرجانیه و به ترکی اورگنج می‌نامیدند، نام شهری باستانی در شمال شرقی کشور کنونی ترکمنستان و در جنوب مرز ازبکستان است، که امروزه سی‌هزار نفر جمعیت دارد.
مردم خوارزم و گرگانج (کهنه‌گرگانج امروزی) از نژاد ایرانی و زبانشان تا پیش از سدهٔ ۱۳ میلادی زبان خوارزمی از زبان‌های ایرانی بوده‌است که به زبان ایرانی سغدی بسیار نزدیک بوده‌است. پس از سدهٔ ۱۳ میلادی، رفته‌رفته این زبان با گویش‌های خاصی از ترکی و فارسی (از زبان‌های ایرانی) جایگزین می‌شود.

رشیدالدین وطواط، ادیب معروف ادبیات فارسی و عربی که در زمان خوارزمشاهیان می‌زیست، بیشتر عمر خود را در این شهر گذرانید. در سال ۶۱۶ هجری قمری، کمی قبل از هجوم چنگیز بدان شهر، یاقوت حموی جرجانیه را دیده و آن را گرگانج (کهنه‌گرگانج امروزی) خوانده‌است.

در ۶۱۷ ه‍ ق چنگیز خان مغول بدین شهر تاخت، محاصرهٔ این شهر ۴ ماه از ذیقعدهٔ ۶۱۷ تا صفر ۶۱۸ به طول انجامید. وی کشتار خونینی به راه انداخت و شهر را با خاک یکسان ساخت.